Trong thời gian qua, ngành y tế luôn đặt đích “lấy người bệnh làm trọng điểm” cho mọi hoạt động cải tiến chất lượng bệnh viện, hướng tới sự chấp nhận của người bệnh. “trông nom y tế lấy người bệnh là trọng điểm ” cũng chính là phương châm cho các hoạt động chuyên môn của các cán bộ y tế.
Ông Phạm Đức Mục- chủ toạ Hội Điều dưỡng Việt Nam
nhân kỷ niệm ngày Điều dưỡng Quốc tế 12/5 và Tuần lễ Điều dưỡng Quốc tế từ ngày 7/5-13/5/2018 do Hội Điều dưỡng Việt Nam phát động, chúng tôi đã bàn luận với ông Phạm Đức Mục- Chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam để hiểu rõ hơn về hoạt động săn sóc lấy người bệnh làm trung tâm của đội ngũ điều dưỡng.
Duy trì đi buồng bệnh hằng ngày: Giải pháp quan trọng nhất để cải thiện thông tin giữa bác sĩ với người bệnh/GĐNB
PV: Thưa ông, cần hiểu hoạt động chăm sóc y tế lấy người bệnh là trung tâm là như thế nào?
Ông Phạm Đức Mục : Theo Viện nghiên cứu y khoa Mỹ (IOM): chăm sóc lấy người bệnh là trọng điểm (Patient Centered Care-PCC) là thiết lập quan hệ đối tác giữa cán bộ y tế với người bệnh và gia đình người bệnh (GĐNB), mọi can thiệp chuyên môn dựa trên nhu cầu của người bệnh, đồng thời cung cấp thông tin để người bệnh, GĐNB cùng thầy thuốc đưa ra quyết định săn sóc điều trị cho chính họ.
Ở các nước phát triển như Mỹ, Canada mô hình coi sóc lấy người bệnh là trung tâm đã được khởi xướng từ những năm 1970 đến nay đã trở nên nguyên lý cung cấp dịch vụ y tế của các tổ chức coi ngó sức khỏe và một trong 6 giải pháp thiết yếu của coi sóc chất lượng cao
PV: Vào bệnh viện điều trị, người bệnh hay có những bức xúc vì không được giảng giải đầy đủ. Theo ông, cần làm gì để hạn chế tình trạng này?
Ông Phạm Đức Mục: Người bệnh/GĐNB luôn mong muốn thiết lập mối quan hệ tốt với thầy thuốc, muốn được tham gia nhiều hơn vào việc cùng đưa ra các quyết định điều trị và săn sóc cho chính họ.
Các thông báo thiết yếu cần chia sẻ với người bệnh/GĐNB gồm:thông tin về chẩn đoán, tiến triển bệnh và kết quả điều trị; thông báo về các hoạt động săn sóc hằng ngày; thông tin về chi phí; thông báo về thời gian chờ khám, chờ mổ, chờ xét nghiệm, dự định kế hoạch ra viện... để người bệnh chủ động kết hợp với bác sĩ.
Trong các bệnh viện hiện giờ, các kênh thông báo cho người bệnh/GĐNB còn nhiều khoảng trống và gián đoạn nên chưa đáp ứng được sự trông chờ của người bệnh. Kiệm lời, cung cấp thông báo không đầy đủ và không kịp thời là một trong những nguyên cớ làm người bệnh bức xúc. Các chuyên gia y tế nghiên cứu về trải nghiệm của người bệnh đã khuyến cáo việc duy trì các thường quy đi buồng bệnh hằng ngày là giải pháp quan yếu nhất để cải thiện thông tin giữa bác sĩ với người bệnh/GĐNB.
Ba hình thức đi buồng thường quy hằng ngày gồm: Đi buồng của bác sĩ và điều dưỡng vào mỗi buổi sáng; Đi buồng tại giường bệnh khi bàn giao ra và vào ca làm việc; và Đi buồng trong mỗi ca trực. Khi đi buồng, bác sĩ và điều dưỡng phối hợp việc hỏi thăm người bệnh, lắng tai quan điểm người bệnh, chia thông tin và cùng người bệnh/GĐNB trao đổi về kế hoạch điều trị và trông nom cho mỗi người bệnh trong ngày.
Người điều dưỡng phải nhạy cảm với đau đớn về thể chất và tinh thần của người bệnh
PV: Theo đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới “Dịch vụ do điều dưỡng cung cấp là một trong những cột trụ của hệ thống dịch vụ y tế”. Họ là lực lượng cung cấp dịch vụ nhiều nhất, trực tính và liên tiếp nhất cho người bệnh. Theo ông, điều dưỡng viên cần làm gì để tạo xúc cảm hăng hái cho người bệnh?
Điều dưỡng Bệnh viện Bạch Mai gội đầu cho bệnh nhân chưa tự vệ sinh cá nhân
Ông Phạm Đức Mục: Người điều dưỡng chuyên nghiệp thực hiện hoạt động chuyên môn không chỉ thuần túy là làm đúng quy trình mà còn phải tạo xúc cảm tích cực để tạo niềm tin cho người bệnh. Điều dưỡng là công việc của trái tim. Người điều dưỡng phải mẫn cảm với đau đớn về thể chất và ý thức của người bệnh, trợ giúp người bệnh giảm nhẹ đau đớn và bớt lo lắng là thước đo về sự tận tụy với người bệnh của người điều dưỡng.
Do đó, người điều dưỡng ngoài việc tuân thủ quy trình kỹ thuật chuyên môn phải đặc biệt quan hoài tới cảm xúc của người bệnh để động viện họ an tâm điều trị. Những công việc chuyên môn thường quy như cho người bệnh uống thuốc, tiêm thuốc, thay băng của điều dưỡng cho người bệnh hằng ngày có thể người bệnh không nhớ nhưng nếu điều dưỡng viên tạo xúc cảm hăng hái cho người bệnh, giúp người bệnh giảm nhẹ đau đớn và lo lắng có thể họ sẽ không bao giờ quên.
PV: Điều dưỡng chiếm 70% nhân lực bệnh viện và hoạt động coi sóc điều dưỡng cũng chính là săn sóc người bệnh. Theo ông cần có giải pháp gì trông nom lấy người bệnh làm trọng tâm được thực hành theo đúng nghĩa của nó?
Ông Phạm Đức Mục: So với các nước khu vực ASEAN, các bệnh viện của nước ta thiếu điều dưỡng nghiêm trọng, thêm vào đó điều dưỡng viên phải làm thuê việc hành chính giấy má quá nhiều, không đủ thời gian chăm chút người bệnh. Các chứng cớ nghiên cứu cho thấy thiếu điều dưỡng người bệnh thiệt thòi do tăng nhiễm khuẩn bệnh viện, tăng sơ sót chuyên môn và tang tỷ lệ tử vong.
Để đạt được tỷ lệ điều dưỡng theo đầu dân tương đương với Thái Lan phải tăng số điều dưỡng viên lên gấp 2 lần, bằng Malaysia phải tăng điều dưỡng gấp 3 lần và bằng tỷ lệ điều dưỡng theo dân số của Nhật Bản phải tăng điều dưỡng lên gấp 12 lần hiện thời.
thực hành nguyên lý coi sóc lấy người bệnh là trọng điểm cần đào tạo cán bộ y tế tăng cường nhận thức về PCC. thực hành PCC cần sự vào cuộc của mọi cán bộ y tế và toàn hệ thống. Tuy nhiên, hiểu biết của cán bộ y tế về PCC chưa đầy đủ và mơ hồ. bởi thế cần đào tạo cho sinh viên các trường Y và cán bộ y tế nhận thức và thực hành theo nguyên lý PCC. Nội dung đào tạo bao gồm: các nguyên tắc cơ bản PCC và áp dụng PCC trong thực hiện lâm sàng.
Bảo hiểm y tế cần chi trả ngày coi ngó người bệnh theo phân cấp coi sóc. Cơ chế chi trả của BHYT định hướng kỹ thuật tất yếu sẽ tạo nên “nút thắt” chất lượng về trông nom người bệnh. Bệnh viện sẽ tụ hợp vào các dịch vụ có thu, ít quan tâm phát triển dịch vụ chăm nom người bệnh, mà trên thực tế người bệnh đang có nhu cầu càng ngày càng cao. Cơ chế chi trả theo dịch vụ kỹ thuật tạo nên sự thiếu công bằng trong hàng ngũ cán bộ y tế.
hàng ngũ điều dưỡng đóng vai trò quan yếu trong công tác coi ngó sức khỏe nhân dân
Điều dưỡng làm nhiều nhưng không tạo ra kinh phí cho bệnh viện nên không được đánh giá đúng. nên chi, cần xem xét chi trả ngày chăm nom người bệnh, đặc biệt là chi trả ngày chăm chút người bệnh cấp I. hiện giờ, nhiều GĐNB đã phải thuê người chăm sóc người bệnh và phải chi trả cao từ 300.000-600.000 đồng/ngày chăm chút.
Khôi phục nghề Hộ lý/Hỗ trợ chăm chút trong bệnh viện. Nghề hộ lý vốn đã tồn tại nhiều năm trong các bệnh viện nước ta và bây chừ vẫn còn nhu cầu rất cao. Trước đây, không chỉ có thầy thuốc, điều dưỡng, bà mụ, kỹ thuật viên mà cả hộ thi bang lai a1 lý cũng dự trực bệnh viện.
Hoạt động trông nom người bệnh vẫn cần hộ lý hoặc chăm nom viên để thực hành các công việc đơn giản như: thay ga, trải giường, vệ sinh người bệnh, chuyển vận người bệnh, ghi hồ sơ hành chính, lấy mạch nhiệt độ... không nhất quyết phải sử dụng điều dưỡng cao đẳng và đại học. Mô hình nhân công điều dưỡng các nước vẫn dùng 20%-30% hộ lý hoặc săn sóc viên thực hiện các công việc chăm nom người bệnh căn bản không mang tính kỹ thuật.
Chỉ khi đánh giá được vai trò và vị trí của người điều dưỡng trong bệnh viện, song song tạo ra những cơ chế chính sách ăn nhập, lúc đó người bệnh mới thực sự là trọng tâm của mọi chăm sóc y tế.
PV: Xin cảm ơn ông!
Trong thời gian này, Hội Điều dưỡng Việt Nam kêu gọi mỗi điều dưỡng dành chí ít một ngày nghỉ bù để tham gia các hoạt động hướng về người bệnh như chăm nom người bệnh, nói chuyện với người bệnh, chỉ dẫn tham vấn cách chăm nom và phòng bệnh, giáo dục sức khỏe cho người bệnh và người nhà người bệnh.
Các chi hội Điều dưỡng, các bệnh viện tổ chức kỷ niệm ngày điều dưỡng quốc tế, các diễn đàn đàm đạo kinh nghiệm nghề, các hoạt động dã ngoại gắn kết điều dưỡng và tổ chức các buổi trò chuyện cập nhật về ngành điều dưỡng cho điều dưỡng viên và người bệnh.
Lê Hảo-Thái Bình
Đăng nhận xét